Các loại bóng đèn chiếu sáng từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Tuy nhiên hiện nay có hàng trăm mẫu đèn khác nhau, bạn cần phải nắm rõ thông tin để phân biệt các loại bóng để chọn lựa sao cho phù hợp với nhu cầu chiếu sáng nhất.
Bóng đèn chiếu sáng thường được phân loại theo cấu tạo chính của từng dòng và hiện nay có 3 loại được sử dụng phổ biến nhất: bóng đèn sợi đốt, bóng đèn huỳnh quang, bóng đèn LED – mỗi loại lại được chia thành các dòng nhỏ phục vụ nhu cầu chiếu sáng chuyên biệt của từng công trình.
Các dòng bóng đèn sợi đốt
Bóng đèn sợi đốt còn được gọi là bóng đèn dây tóc, dòng bóng đèn quen thuộc trong các gia đình. Đem đến nguồn ánh sáng tự nhiên hơn rất nhiều so với bóng đèn huỳnh quang, so sánh với những loại bóng huỳnh quang thì sử dụng ánh đèn từ bóng sợi đốt không gây ảnh hưởng xấu tới thị lực.
Khoảng 10 năm về trước thì bóng đèn sợi đốt chiếm tới hơn 80% thị trường nhưng ngày nay thì dòng đèn này ít được lựa chọn sử dụng. Dòng đèn này tiêu tốn khá nhiều năng lượng, độ tỏa nhiệt cao dễ gây khó chịu và tuổi thọ chỉ khoảng 1000h sử dụng. Tuy nhiên với giá thành rẻ nên thường được lựa chọn chiếu sáng công cộng hoặc những nơi có diện tích rộng như sân chơi chơi thể thao.
Có 3 loại bóng đèn sợi dụng phổ biến nhất: bóng đèn Sợi đốt thông dụng, bóng đèn Sợi đốt có lớp phản xạ, bóng đèn sợi đốt Halogen…
Ưu điểm của đèn sợi đốt
- Giá thành rẻ và rất dễ mua được ở các cửa hàng điện nước dân dụng.
- Ánh sáng phát ra đồng đều không ảnh hưởng đến thị lực nên thường được sử dụng làm đèn học.
- Độ hoàn màu của đèn gần như hoàn hảo, có thể đạt tới CRI = 100
- Không sử dụng hoá chất độc hại nên vô cùng an toàn, thân thiện với môi trường.
- Ứng dụng rộng rãi làm đèn học, đèn làm việc, và trong nhiều lĩnh vực sản xuất nông nghiệp chăn nuôi cần nhiệt lượng cao.
Nhược điểm của đèn sợi đốt
- Tuổi thọ sử dụng ít, chỉ từ 1000 – 2000h, dễ bị chập cháy hỏng và thường xuyên phải thay thế
- Nhiệt lượng tỏa ra cao dễ bị nóng khi sử dụng trong thời gian dài, dễ gây ra tình trạng nóng nực khó chịu, nếu không may chạm vào có thể gây bỏng.
- Phát ra tia tử ngoại ảnh hưởng sức khỏe người dùng.
- Với hiệu suất phát sáng kém, chỉ 6-7 % điện năng được chuyển hóa thành quang năng để chiếu sáng nên đèn sợi đốt tiêu tốn rất nhiều điện năng.
- Do hoạt động bởi nguyên lý đốt nóng sợi tóc để tạo quang năng nên bóng sẽ không hiệu quả trong môi trường lạnh
- Thải ra nhiều khí CO2, gây ảnh hưởng xấu tới môi trường
- Công suất đèn chỉ phù hợp cho không gian vừa và nhỏ
Các dòng bóng đèn huỳnh quang
Bóng đèn huỳnh quang phiên bản nhỏ còn được gọi là bóng đèn compact. Chúng có thể dễ dàng thay thế các loại đèn tiêu chuẩn và phát ra ánh sáng trông giống như bóng đèn sợi đốt thông thường mà chỉ sử dụng 1/4 năng lượng và tồn tại lâu hơn 10 lần so với bóng đèn sợi đốt truyền thống cùng một mức độ ánh sáng. Dùng đèn huỳnh quang tiết kiệm hơn đèn sợi đốt 8 đến 10 lần.
Đèn huỳnh quang khi hoạt động, giữa hai điện cực phóng điện làm phát ra tia tử ngoại (tia cực tím). Tia tử ngoại tác dụng vào lớp bột huỷnh quang làm đèn phát sáng. Phụ kiện đi kèm mỗi bóng đèn huỳnh quang gồm chấn lưu và tắc te.
Một số loại bóng huỳnh quang phổ biến: bóng đèn Huỳnh quang đường kính ống 26mm(T8), bóng đèn Huỳnh quang đường kính ống 16mm(T5), bóng đèn Huỳnh quang chân cắm, bóng đèn Huỳnh quang tích hợp chấn lưu.
Tuy nhiên bóng đèn huỳnh quang không được khuyến khích sử dụng bởi ánh sáng phát ra là từ tia cực tím – một loại tia có hại cho con người và gây ô nhiễm môi trường.
Ưu điểm của đèn huỳnh quang
- Giá thành rẻ phù hợp với mức tiêu dùng của người Việt Nam
- Độ bền cao hơn và tiết kiệm điện rõ rệt so với đèn sợi đốt.
- Đèn tiết kiệm điện lên tới 40% so với đèn sợi đốt
- Hiệu suất phát quang gấp 5 lần với đèn sợi đốt
- Tuổi thọ của đèn khá cao tới 8000 giờ gấp gần 8 lần đèn sợi đốt( chỉ 1000- 2000 giờ)
- Ánh sáng trắng, rõ ràng.
Nhược điểm của đèn huỳnh quang
- Mặc dù Hiệu suất ánh sáng của đèn huỳnh quang cao hơn so với đèn sợi đốt, tuy nhiên cũng chỉ đạt ở mức 40 – 70 Lumen/watt, tương đối thấp cho với hiệu suất đèn LED.
- Trong ánh sáng có chứa bột huỳnh quang, thủy ngân và tia UV. Vì vậy có thể gây ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe nếu tiếp xúc thường xuyên.
- Đèn compact huỳnh quang theo nguyên tắc phóng điện từ hai cực với tần số nhất định nên có độ “rung” và nhấp nháy mà mắt thường khó nhận biết. – Ánh sáng của đèn không đều, dễ gây mỏi mắt, nếu sử dụng trong thời gian dài liên tục có thể gây tác hại cho thị lực của trẻ nhỏ, người làm việc liên tục, thường xuyên dưới ánh đèn.
- Tiêu hao năng lượng điện lớn (chỉ giảm khoảng 10 đến 15% so với đèn sợi đốt). Đặc biệt với những bóng đèn huỳnh quang có công suất lớn từ 36 đến 40W, khả năng tiêu hao càng lớn.
- Khi đèn bắt đầu sáng có thể phát ra tiếng ồn, tuy nhiên không đáng kể. Nếu sử dụng trong thời gian dài sẽ bị đen hai đầu.
Các loại bóng đèn Halogen
Đèn Halogen là loại đèn có nguyên lý hoạt động tương đối giống với các loại đèn tuýp, bóng đèn sợi đốt thông thường. Cấu tạo bao gồm sợi dây tóc bằng vonfram, vỏ thủy tinh thạch anh và hỗn hợp khí trơ cùng với lượng ít halogen ( i ốt hoặc brom) bên trong bóng đèn. Khi có dòng điên chạy qua, điện năng được truyền đến mà dây tóc bóng đèn Halogen được nung nóng dẫn đến hiện tượng phát sáng.
Bóng đèn halogen bền hơn thủy tinh tiêu chuẩn để chứa áp suất cao. Nhiệt độ tăng nhanh. Halogen sôi và chuyển hóa thành khí ở nhiệt độ tương đối thấp. Halogen là một nguyên tố đơn trị dễ dàng hình thành các ion âm. Có năm loại halogen: flo, clo, brom, iốt và astatine. Bóng đèn halogen có kích thước nhỏ gọn và độ sáng cao.
Ưu điểm của đèn Halogen
- Đèn Halogen có độ sáng mạnh, khả năng chiếu sáng rộng, đặc biệt khi sử dụng lắp đặt cho xe máy có thể giúp người lái có thể quan sát và nhìn xa hơn đến 20m so với bóng đèn thông thường.
- Phù hợp với mọi không gian chiếu sáng. Đèn halogen còn có loại dùng làm đèn pha cho các loại xe máy hiện nay.
Nhược điểm của đèn Halogen
- Đèn pha halogen sinh nhiệt cao nên dễ bị ảnh hưởng đến hiệu suất chiếu sáng.
- Đèn dễ bị hư hỏng, chỉ cần lẫn một lượng nhỏ hơi ẩm, đèn có thể phải thay mới hoàn toàn.
- Tuổi thọ của đèn thấp hơn nhiều so với đèn pha LED. Trung bình đèn halogen có thời gian hoạt động khoảng 1000 giờ, và có công suất khoảng 55 W. Đa số năng lượng này bị biến thành nhiệt năng vô ích thay vì quang năng.
- Gây khô, nóng không khí xung quanh, gây khó chịu, mau nhức mỏi mắt.
- Không có nhiều bóng đèn thay thế.
Các loại bóng đèn LED
Bóng đèn LED được định nghĩa là loại đèn được chiếu sáng bởi công nghệ LED hay thông qua Điot phát quang, khả năng phát sáng của chúng chủ yếu là nhờ chức năng đến từ các chi tiết bán dẫn. Sự tiêu thụ năng lượng tương đối thấp (1 đến 3 volt, 10 đến 100 miliampe) và tuổi thọ có thể kéo dài tới hơn 50.000h hoạt động.
Trước đây các loại bóng đèn LED thường được đùng để làm đèn chỉ báo và đèn giao thông, tuy nhiên những năm gần đây các ứng dụng và công nghệ chế đèn LED rất được ưa chuộng bởi khả năng chiếu sáng tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường. Cũng bởi vậy các không gian chiếu sáng trong nhà hay ngoài trời đều thích hợp sử dụng bóng đèn LED.
Ưu điểm của đèn LED
- Hiệu suất phát quang của các loại đèn led đều rất lớn, đạt >100lm/w. Cao gấp 3-5 lần so với các loại đèn truyền thống bao gồm cả các loại đèn compact, halogen, đèn huỳnh quang…
- Đèn led có mẫu mã thiết kế đa dạng, đáp ứng tối đa mọi nhu cầu sử dụng của người dùng.
- Hầu hết các loại đèn led đều có tuổi thọ rất cao, thấp nhất đạt mức 30.000 giờ và cao nhất lên đến 100.000 giờ. Trong khi đó, các loại đèn truyền thống hầu như đều có tuổi thọ chỉ đạt 2000 – 15.000 giờ. Từ đó giúp hạn chế tối đa chi phí thay thế và sửa chữa.
- Thân thiện với môi trường, an toàn cho mắt và phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng
- Dải màu ánh sáng phong phú, phổ biến với 3 loại ánh sáng vàng, trắng và trung tính.
Nhược điểm của đèn LED
- Giá thành cao hơn so với các loại đèn chiếu sáng truyền thống
- Đèn LED yêu cầu cao hơn về lắp đặt nên chi phí cho việc lắp đặt sẽ cao hơn các loại đèn khác
Đèn LED chiếu sáng trong nhà
Đèn LED âm trần
Đây là dòng đèn LED được sử dụng nhiều nhất hiện nay bởi tính thẩm mỹ cao, lắp đặt âm trần và không bị lộ phần đui đèn. Thường được sử dụng trong mọi công trình với trần thạch cao, lợi thế tiết kiệm và dễ dàng bố trí với bất cứ không gian nào. Toàn bộ vỏ đèn được thiết kế từ chất liệu hợp kim nhôm. Đảm bảo độ bền của đèn theo cùng năm tháng.
Bạn có thể lựa chọn dòng LED âm trần đơn, đèn LED âm trần đôi, đèn LED âm trần siêu mỏng, đèn LED âm trần vuông, tròn… Với chất lượng ánh sáng hoàn hảo và tuổi thọ lên tới 65.000 giờ.
Đèn LED ốp trần
Đèn LED ốp trần được lắp đặt bề nổi với trần nhà có thể sử dụng cho mọi chất liệu như trần bê tông không nhất thiết phải là trần gỗ hay thạch cao. Với thiết kế giản đơn đèn LED ốp trần vẫn giữ được vẻ tinh tế sang trọng đồng thời tạo điểm nhấn cho nền trần nhà đơn điệu của bạn.
2 loại đèn LED ốp trần phổ biến nhất là đèn LED ốp trần vuông và đèn LED ốp trần tròn. Với tiêu chuẩn IP54. Đây là chỉ số hoàn hảo dùng để lắp đặt và chiếu sáng không gian trong nhà.
Đèn sử dụng chip led SMD, ưu điểm của chip led SMD đó là khả năng tản nhiệt nhanh chóng và tuổi thọ cao. Đèn đạt tuổi thọ 65.000 giờ chiếu sáng. Công suất chiếu sáng đa dạng: 6w, 12w, 18w, 24w, 36w..
Đèn tuýp LED
Đèn Tuýp LED có cấu tạo gần như tuýp huỳnh quang có 4 bộ phận: Máng đèn, chip led, nguồn led và tấm kính phản xạ ánh sáng. Có 2 loại chính là: đèn tuýp led kính trong và đèn tuýp led kính mờ
Đây là sản phẩm bề mặt đèn được thiết kế từ tấm mica trong suốt. Đèn sử dụng chip led SMD. Với sự phân bố 2 dãy chip led dọc theo thân đèn, giúp cho việc tán xạ ánh sáng diễn ra nhanh chóng và đồng đều trên bề mặt đèn.
Nếu so sánh mặt bằng chung các loại đèn LED có giá cao hơn hẳn các loại đèn chiếu sáng khác nhưng lợi ích của chúng đem lại luôn tối ưu nhất: tiết kiệm điện, tuổi thọ sử dụng lâu dài, an toàn cho thị lực và bảo vệ môi trường sống.
Đèn LED chiếu sáng ngoài trời
Hiện nay các công trình ngoài trời được sử dụng đèn LED khá nhiều bởi chúng đem tới nhiều lợi ích về kinh tế cũng như thẩm mỹ. Không chỉ chiếu sáng đơn thuần đèn LED dần được sử dụng nhiều hơn trong trang trí, các khu nghỉ dưỡng, hay những buổi biểu diễn ngoài trời.
Đèn LED chiếu sáng ngoài trời có đặc điểm chung là rất bền, có khả năng chống bụi, chống nước và những tác động từ môi trường xung quanh. Thông thường để đủ cho lượng ánh sáng lớn dòng LED ngoài trời thường được sản suất với công suất từ 150 – 400W.
Một số dòng đèn LED thường được sử dụng để chiếu sáng ngoài trời như: đèn pha, đèn chiếu điểm, đèn pha cao áp ConTempo, đèn rọi, đèn hắt…
Ngoài ra, phân loại bóng đèn theo kiểu đui bóng
Ngoài ra, trong lĩnh vực đèn trang trí chúng tôi cũng hay phân loại bóng đèn theo từng kích cỡ của đuôi bóng để phù hợp với từng loại đèn khác nhau.
Bóng đèn E27
Đây là loại bóng đèn phổ thông nhất hiện nay với kích thước đuôi bóng phi 27 ( 27mm). Ở các loại bóng đèn chiếu sáng dân dụng thông thường thì thường là kích thước cỡ bóng đuôi E27 như thế này. Hiện nay thì đuôi bóng E27 dạng xoáy ( xoắn) phổ biến hơn rất nhiều so với đuôi gài như cách đấy 7-8 năm.
Bóng đèn E14
Ở cái thời chúng tôi hay sử dụng bóng đèn quả nhót nhiều màu sắc xanh, đỏ, vàng làm bóng đèn ngủ. Thì đây chính là những quả bóng đèn đui E14. Bóng đèn đui E14 có kích thước 14mm thường gặp nhất ở các loại đèn có kích thước nhỏ hay phổ biến nhất đó chính là ở đèn trang trí: đèn chùm, đèn thả, đèn tường, đèn ngủ,…
Bóng đèn E14 có thể là đèn LED hoặc đèn sợi đốt, hiện nay phổ biến nhất là 2 dạng E14 quả nhót hoặc E14 râu.
Bóng đèn G4, G9,…
Chữ G là một giá đỡ đại diện cho hai hoặc nhiều chân, điều này chỉ đến các chân của bóng đèn. Con số 4 hay 9 là chỉ khoảng cách giữa các chân của bóng đèn. Trong đó chân G4 là loại chân kim, hai chân nhỏ và tròn chuyên biệt cho các loại đèn có kích cỡ nhỏ nhằm nâng cao độ thẩm mỹ. Bóng đèn G9 thường là loại chân dẹt hình tai tròn. Mỗi loại bóng đèn khác nhau có hình dáng đui khác nhau, do đó khi lựa chọn bóng đèn các bạn cần để ý loại bóng để lắp đặt cho phù hợp nhất.
Phân loại rõ các loại bóng đèn là thực sự cần thiết đối với mỗi chúng ta. Bởi hiểu rõ về chúng bạn sẽ có những quyết định đúng đắn nhất tránh lãng phí cũng như có được nguồn ánh sáng tốt nhất.
